2024 թ․ հուլիսի 19-ին Իջևանի շատրվանների հրապարակում մեկնարկեց «Մենք ենք, մեր սարերը» փառատոնը, որի շրջանակներում նախատեսված էր իրականացնել մի շարք միջոցառւմներ՝ ցուցահանդես-վաճառք, փահլևանի ցուցադրական ելույթ, համերգային ծրագիր, բակային խաղեր, կինոդիտում, արվեստի գործերի ցուցադրություն։ Իրենց տաղավարներով փառատոնին ներկայացված էին Իջևան խոշորացված համայնքի բոլոր բնակավայրերը, ինչպես նաև գործող կազմակերպությունները՝ իրենց ներկայացուցչական կազմերով։ Փառատոնին ներկա էին բազմաթիվ հյուրեր, պաշտոնատար անձինք, զբոսաշրջիկներ։

ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղը փառատոնին մասնակցեց առանձին տաղավարով, որը հյուրերին ներկայացրին Կիրառական արվեստի ֆակուլտետի դեկանի պաշտոնակատար Վ․ Աղաբաբյանը, «Զարթոնք Իջևանի» դրամաշնորհային ծրագրի թիմի ներկայացուցիչներ Վ․ Պողոսյանը և Ն․ Գրիգորյանը։

ԵՊՀ ԻՄ տաղավարում ցուցադրված էին Կիրառական արվեստի ֆակուլտետի տարբեր տարիների շրջանավարտների բազմաժանր (գոբելեն, գեղանկար, ասեղնագործություն, մաքրամե և այլն) աշխատանքներ,  «Զարթոնք Իջևանի» դրամաշնորհային ծրագրին շրջանակներում պատրաստված Իջևանի կենտրոնի և արտադրական թաղամասի դետալացված և եռաչափ մոդելավորված պատկերները, որոնք մեծապես տպավորեցին փառատոնի այցելուներին։

«Զարթոնք Իջևանի» դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում, բացի հետազոտական աշխատանքից, իրականացվել էր քաղաքի և նրա առանձին հատվածների եռաչափ մոդելավորումը, որտեղ դետալացված էին քաղաքի կենտրոնի և հրապարակների ձևավորման փորձառությունը, ճարտարապետական խնդիրները և լուծումները: Հավելենք, որ դրամաշնորհային ծրագիրն իրականացվում է Եվրոպական միության կողմից ֆինանսավորվող EU4Culture-ի «Մենք ենք, մեր սարերը» ծրագրի շրջանակներում։

2024 թ. հուլիսի 17-ին ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղում տեղի ունեցավ «Փողոցների անվանումների հետխորհրդային փորձառությունը՝ Իջևանի օրինակով» թեմայով բանախոսություն, որը վարեց Հայոց պատմության և հասարակագիտության ամբիոնի դասախոս, «Զարթոնք Իջևանի» դրամաշնորհային ծրագրի ղեկավար Վլադիմիր Պողոսյանը:

Բանախոսությանը մասնակցում էին ԵՊՀ ԻՄ վարչական անձնակազմի անդամներ, դասախոսներ և ուսանողներ:

Նշենք, որ դրամաշնորհային ծրագիրն իրականացվում է Եվրոպական միության կողմից ֆինանսավորվող EU4Culture-ի «Մենք ենք, մեր սարերը» ծրագրի շրջանակներում:

Անդրադառնալով քաղաքային անվանումներին և մասնավորապես փողոցների անվանադրության ու անվանափոխության խնդրին՝ բանախոսը նշեց. «Քաղաքային անվանումները կարողանում են փոխադրել պատմամշակութային տեղեկույթը, ցույց տալ քաղաքի պատմական փորձառությունը, տեղային կամ տարածաշրջանային առանձնահատկությունները: Ինչպես քաղաքային տարածությունը, այնպես էլ քաղաքային անվանումները կրում են ժամանակի սոցիոմշակութային գործընթացների ազդեցությունը՝ կամուրջ հանդիսանալով անցյալի և ներկայի միջև: Քաղաքային անվանումները ներկա են քաղաքային տարածության հարաբերման յուրաքանչյուր ձևի և բովանդակության մեջ, քաղաքային կյանքի առօրեական սյուժեի, ազգային և քաղաքային միֆերի ու բանահյուսության  մաս են կազմում: Քաղաքային անվանումներն ազդեցություն են ունենում տարածքի տարբերակված ընկալումների վրա և կատարում են նաև նշանային դերակատարում՝ ծավալելով տարածական համաչափության և ներդաշնակության դիսկուրսը»:

Վ. Պողոսյանը նաև նշեց, որ Իջևանի քաղաքային անվանումների հիմնական մասը ձևավորվեց 50-60-ական թվականներին, երբ մանրամասն հատակագծման արդյունքում որոշարկվեցին հիմնական փողոցները, հրապարակներն ու պուրակները, ընդլայնվեց հանրակրթական ցանցը: Տվյալ շրջանում քաղաքում հաշվվում էին մոտ 35 անվանական փողոցներ, որոնց մեկ երրորդը նվիրված էր խորհրդային և տեղական կուսակցական-հեղափոխական գործիչներին: Անկախության առաջին ամիսների կարևորագույն՝ անվտանգային, տնտեսական, մշակութային, շրջանային թերթի էջերին հայտնվում են առաջին հայտարարությունները, որոնցում քննարկման է դրվում Իջևանի «Հովսեփյան, Օչամչիրյան, Ղարագյոզյան, Թավրիզյան, Ենոքի փողոցների և Երևանյան փողոցի առաջին նրբանցքի վերանվանակոչության հարցը»: Իջևանում փողոցների անվանափոխության խնդիրը դրվեց 1992 թվականին, երբ քաղխորհրդի գործադիր կոմիտեի որոշման համաձայն՝ Օչամչիրյան փողոցը վերանվանվեց Երիտասարդական փողոց, Երևանյան փողոցի չորրորդ նրբանցքը՝ Անտառային փողոց, Օ․ Զալաքյանի անվան փողոցը՝ Սարալանջի փողոց, Հովսեփյան փողոցը և հրապարակը՝ Ազատամարտիկների փողոց և Ազատամարտիկների հրապարակ, Մ․ Չոլախյան փողոցը՝ Նալբանդյան փողոց:

Բանախոսության երկրորդ հատվածում ներկայացվեցին Իջևանի կենտրոնի և արտադրական թաղամասի դետալացված և եռաչափ մոդելավորված պատկերները, որոնք ներկայացնում էին քաղաքի կենտրոնի և հրապարակների ձևավորման փորձառությունը, ճարտարապետական խնդիրները և լուծումները:

Բանախոսությունն ավարտվեց հարց ու պատասխանի ձևաչափով:

ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղի տնօրենի պաշտոնակատար Ա․ Մակարյանն անդրադարձավ «Զարթոնք Իջևանի» դրամաշնորհային ծրագրին և նշեց, որ նմանօրինակ ծրագրերի միջոցով հնարավոր է դառնում հետազոտել քաղաքային միջավայրն ու նրա հիմնախնդիրները, բարձրացնել հասարակության տեղեկացվածության մակարդակը: Վերջում տնօրենը շնորհակալություն հայտնեց ծրագիրն իրականացնող թիմին՝ կարևորելով նման ծրագրերի իրականացումն ու դրանցում ներգրավվածությունը:

Տավուշի մարզի դպրոցներից «ԵՊՀ օլիմպիադա 2024»-ում մրցանակների արժանացած աշակերտներին պարգևատրելու նպատակով 2024 թ․ հուլիսի 13-ին ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղի տնօրենության անդամները հանդիպում ունեցան նրանց հետ:

ԵՊՀ ընդունելության և դիմորդների հետ տարվող աշխատանքների կենտրոնի կազմակերպած դպրոցական օլիմպիադային 11 առարկայից այս տարի Տավուշի մարզի հանրակրթական ուսումնական հաստատություններից մասնակցել է 30 դպրոցի 11-րդ և 12-րդ դասարանի 153 աշակերտ:

I փուլը, որը կայացել է ս.թ. ապրիլի 6-ին, նշված մասնակիցներից հաղթահարել է 10 դպրոցի 29 աշակերտ:

Օլիմպիադայի II փուլը տեղի է ունեցել ապրիլի 20-ին Երևանի պետական համալսարանում:

Տավուշի մարզի մասնակիցները հաջող են հանդես եկել, և 2 աշակերտ ստացել է I կարգի դիպլոմ, 5 աշակերտ՝ գովասանագիր:

Պարգևատրվեցին հետևյալ հաղթողները՝ ըստ առարկաների․

«Աշխարհագրություն».

• Թևոսյան Մաքսիմ – I կարգ – Դիլիջանի ավագ դպրոց,
• Աղաջանյան Վահագ – գովասանագիր – Դիլիջանի ավագ դպրոց,
• Մուսայելյան Իգոր – գովասանագիր – Աղավնավանքի միջնակարգ դպրոց:

«Հայոց լեզու և գրականություն».

• Առաքելյան Թամարա – I կարգ – Իջևանի ավագ դպրոց,
• Կալեյան Նելլի – գովասանագիր – Դիլիջանի ավագ դպրոց:

«Գերմաներեն».

• Սիմոնյան Մերի – գովասանագիր – Այրումի միջնակարգ դպրոց:

«Ֆրանսերեն».

• Դավթյան Ջուլիետա – գովասանագիր – Իջևանի ավագ դպրոց:

Սիրով շնորհավորում ենք բոլոր հաղթողներին՝ նրանց մաղթելով նորանոր ձեռքբերումներ ու հաջողություններ, ամենայն բարիք:

1991 թ. ՀՀ անկախության վերականգնմամբ նոր՝ ազգային սահմանադրություն ընդունելու անհրաժեշտություն առաջացավ: Նոր Սահմանադրությունն ընդունվեց 1995 թ. հուլիսի 5-ին համաժողովրդական հանրաքվեով: ՀՀ Սահմանադրությունը Հայաստանի իրավական համակարգի հիմքն է՝ երկրի հիմնական օրենքը, որին պետք է համապատասխանեն մյուս բոլոր օրենքներն ու իրավական ակտերը:

Սահմանադրությունն ամրագրեց Հայաստանի Հանրապետության բնույթը՝ որպես ինքնիշխան, ժողովրդավարական, իրավական և սոցիալական պետության, հռչակեց մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքներն ու ազատությունները, սահմանեց հանրապետության կառավարման ձևը՝ հիմնված օրենսդիր, գործադիր և դատական իշխանությունների տարանջատման սկզբունքի վրա: 2001 թ. Հայաստանի Հանրապետության անդամակցությունը Եվրոպայի խորհրդին անհրաժեշտություն առաջացրեց որոշակի փոփոխություններ մտցնելու Սահմանադրությունում: Սակայն 2003 թ. հանրաքվեի դրված սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծը չընդունվեց:

1995 թվականի Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ են կատարվել 2005, 2015 և 2020 թվականներին:

Սահմանադրության ընդունումից հետո հուլիսի 5-ը դարձել է պետական տոն՝ Սահմանադրության օր, իսկ ՀՀ կառավարության՝ 2013 թ. հուլիսի 4-ի նիստում ընդունվեց «ՀՀ տոների և հիշատակի օրերի մասին» օրենքում լրացում կատարելու մասին որոշումը, ըստ որի` հուլիսի 5-ն ամրագրվեց նաև որպես պետական խորհրդանիշների՝ դրոշի, զինանշանի և օրհներգի օր: Հայաստանի դրոշի պատմությունը սկսվում է 1918 թ. մայիսի 28-ից, երբ ձևավորվեց Հայաստանի առաջին հանրապետությունը: Հայաստանի ազգային խորհուրդը սկսեց քննարկել պետական դրոշի հարցը: Այդ ժամանակ ՀԽՍՀ ապագա ակադեմիկոս Ստեփան Մալխասյանի ելույթից հետո՝ 1919 թ. հունիսին, կարմիր-կապույտ-նարնջագույն դրոշն ընդունելու մասին որոշում կայացվեց: Կարմիրը խորհրդանշում է հայ ժողովրդի մշտական պայքարը՝ հարատևման, քրիստոնեական հավատի, Հայաստանի անկախության և ազատության համար, կապույտը՝ ապրելու կամքը խաղաղ երկնքի ներքո, նարնջագույնը (ծիրանագույն)՝ հայ ժողովրդի արարչական տաղանդն ու աշխատասիրությունը: Գույների նշանակության մեկ այլ նկարագրություն տրվեց 20-րդ դարասկզբին. կարմիրը պատմության ընթացքում սպանված միլիոնավոր հայերի թափված արյունն է, ներառյալ Հայոց ցեղասպանության ժամանակ, կապույտը պարզ, խաղաղ երկինքն է, որին ձգտում է Հայաստանը, ծիրանագույնը` հայոց բերրի հողի գույնը, հայ ժողովրդի աշխատասիրության խորհրդանիշը (նաև ծիրանը` Հայաստանի խորհրդանշական պտուղը): Տարիներ անց՝ 1990 թ. օգոստոսի 24-ին «ՀՀ պետական դրոշի մասին» օրենքով հաստատվեց Հայաստանի Հանրապետության պետական դրոշը. այն 1919 թ. եռագույնի օրինակով վերականգնված դրոշն էր` պաստառ, որը բաղկացած էր երեք, միմյանց հավասար հորիզոնական շերտերից` կարմիր, կապույտ և ծիրանագույն:

Ինչպես դրոշը, Առաջին հանրապետության զինանշանը ևս «ՀՀ պետական զինանշանի մասին» օրենքով դարձավ արդեն Հայաստանի Հանրապետության զինանշանը: Հեղինակներն են ճարտարապետ Ալեքսանդր Թամանյանը և նկարիչ Հակոբ Կոջոյանը: Զինանշանի կենտրոնում՝ վահանի վրա, պատկերված են Արարատ լեռը՝ Նոյյան տապանով և պատմական Հայաստանի 4 թագավորությունների՝ Բագրատունիների, Արշակունիների, Արտաշեսյանների, Ռուբինյանների զինանշանները: Վահանը պահում են արծիվը և առյուծը, իսկ վահանից ներքև պատկերված են սուր, ճյուղ, հասկերի խուրձ, շղթա ու ժապավեն:

Պետական օրհներգը հանդիսավոր երաժշտական ստեղծագործություն է: Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի՝ 1991 թ. հունիսի 1-ի որոշմամբ, որպես երկրի օրհներգ ընդունվել է Հայաստանի առաջին հանրապետության օրհներգը՝ «Մեր հայրենիք»: «ՀՀ պետական օրհներգի մասին» ՀՀ օրենքով 2006 թվականին այն դարձավ Հայաստանի Հանրապետության օրհներգը: Խոսքերի հեղինակը Միքայել Նալբանդյանն է, երաժշտությանը՝ Բարսեղ Կանաչյանը:

Շնորհավո՜ր ՀՀ Սահմանադրության և պետական խորհրդանշանների օրը, կեցցե՛ Հայաստանի Հանրապետությունը, կեցցե՛ հայ ժողովուրդը….